วิธีแต่งกลอนให้เก่ง....ไพเราะ

         

วิธีแต่งกลอนให้เก่ง....ไพเราะ

*การมีพื้นฐานด้านหลักภาษาไทย-หลักการใช้ภาษาไทยมีความสนใจ ขยันหมั่นเพียร ฝึกฝน พัฒนาความรู้-ความสามารถอยู่เสมอ
คือสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้เลย
สำหรับผู้ต้องการแต่งบทกวีที่่ไพเราะ และเชี่ยวชาญ

ทั้งยังจำเป็นที่จะต้อง
ท่องศัพท์ จำศัพท์และความหมาย ไว้ให้มากๆ

แต่ความจำความรู้ของคนเรา ก็มีขีดจำกัด
ดังนั้น ในการแต่งกลอนจึงมักต้องค้นหาศัพท์เสมอๆ 

การไม่มีพจนานุกรมไทย ไว้ค้นคว้า

จะแต่งกลอนให้ดีได้ยาก

*ต้องหมั่นแต่งกลอนบ่อยๆ แต่งเป็นประจำ

กิจกรรมทุกอย่าง หากมีความชำนาญ ก็จะทำได้คล่อง ทำได้ดี

ซึ่งต้องอาศัยการทำบ่อยๆ ทำเป็นประจำ สม่ำเสมอ

คิดอะไร ก็พยายามให้คำ สัมผัสเป็นกลอน

*ดูตัวอย่าง บทกวีที่มีชื่อเสียง

เพื่อศึกษาฉันทลักษณ์ กลวิธี กลบท ของประเภทการประพันธ์

สร้างความคุ้นเคยกับฉันทลักษณ์

และได้รู้ศัพท์ที่ไม่รู้ด้วย
โดยเฉพาะการแต่งหลากหลายฉันทลักษณ์
หากเริ่มโดยการทบทวนบทกลอนเก่าๆที่แต่งโดยฉันทลักษณ์นั้นๆก่อน
จะทำให้แต่งได้ง่าย และราบรื่น

*การเลือกประเภทบทประพันธ์ 

ควรให้สอดคล้องตอบสนองเนื้อเรื่อง

เพราะฉันทลักษณ์ของบทประพันธ์ จะบังคับการใช้ศัพท์ - พยัญชนะ - สระ ฯลฯ

ซึ่งส่งผลต่อ ความหมายของเนื้อหาสาระ และรสสัมผัสของจังหวะ - เสียง
โดยเฉพาะหากกำหนดคำศัพท์ไว้ล่วงหน้า

ควรเลือกศัพท์ และเสียง รับกันกับเนื้อเรื่อง

จะสลับเสียงสูงต่ำไปมา หรือ สม่ำเสมออย่างไร

ขอให้เอาจิตใจเป็นเครื่องวัดความไพเราะ

เอาอารมณ์-ความรู้สึกวัดความเสนาะ

อย่าใช้แค่ปากอ่าน - หูรับฟัง
ไม่จำเป็นต้องยึดเสียงวรรณยุกษ์ตามหลักที่ตำราอ้างตามวรรค เช่น สดับ-รับ-รอง-ส่ง ฯลฯ
นอกจากจะแต่งเพื่อใช้ร้องทำนองเสนาะ

*ที่สำคัญ คือ อารมณ์สุนทรีย์

ต้องมีประจำอยู่ในอารมณ์-ความรู้สึกนึกคิด-จิตใจ

โดยเฉพาะในยามที่แต่งกลอน ยามคิดถ้อยคำ

ปล่อยใจ ปล่อยอารมณ์ ให้เป็นอิสระ ล่องลอยไปสู่อากาศ

ปลดปล่อย จินตนาการ - ความรู้สึก - ความคิด....ให้พ้นจากพันธนาการใดๆทั้งหมด
ดำดิ่งลงไป ในห้วงแห่งจินตนาการของความคิดสร้างสรรค์
พาตัวเองให้เข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของเรื่องที่แต่ง
มีสมาธิกับการเรียงร้อยประดิษฐ์ถ้อยคำเพียงอย่างเดียว
(ถ้าทำอย่างอื่นไปด้วย สมาธิอาจไขว้เขวได้)

*ใส่ความคิด ความสนใจ ความรู้สึก เข้าไปร่วมในเรื่องที่เรากำลังแต่ง
สร้างอารมณ์ ให้กลมกลืนกับเนื้อเรื่องที่แต่ง

กลอนอกหัก ก็เศร้า ..

กลอนรัก ก็ หวานซึ้ง...

กลอนตลกก็ต้องขบขัน

กลอนการเมืองก็ต้องเข้มข้น หนักแน่น

กลอนธรรมะ ก็ สะอาด สงบ สว่าง....ฯลฯ

เลือกฉันทลักษณ์ เลือกศัพท์ ให้เหมาะสมกับเนื้อหาด้วย
จึงจะได้อรรถรส

*หมั่นฝึกฝนแต่งกลอน ทุกวัน - ทุกเวลา ที่มีโอกาส

แต่งอย่างสม่ำเสมอ เป็นกิจวัตรประจำวัน ไม่ละทิ้ง

ต้องฝึกตน ให้เป็นคนมีสุนทรียภาพในจิตใจ 

มีอารมณ์ที่สวยงาม 

มีความรู้สึกอันละเอียดอ่อน

มีความคิดอ่านที่ลึกซึ้ง
เปิดหูเปิดตา หาความรู้-วัตถุดิบใหม่ๆ อย่าได้หยุดอยู่กับที่

แต่งบ่อยๆ จะเกิดเป็นอารมณ์กวี ประจำตัว ประจำใจ

*นอนหลับให้เพียงพอ 
เพราะการอดนอนเป็นสาเหตุให้สมองเสื่อม 
ความจำเสื่อม ความคิดเบลอ เฉื่อยชา คิดอะไรไม่ออก (ง่วงนอน ปวดหัว อารมณ์เสีย ด้วย)
หลีกเลี่ยงบุหรี่-สุรา-ยาเสพย์ติด 
เพราะเป็นพิษ ทำลายเซล์สมอง

*มีอารมณ์แน่วแน่ ในรสแห่งกลอน เรื่องนั้นๆ

มีเนื้อหาการแต่ง ที่เป็นเรื่องเดียวกัน

แต่งให้สอดคล้อง - ต่อเนื่องกันไป

เอาแต่เนื้อๆ มีน้ำให้น้อยที่สุด

อย่ามีแต่ น้ำ หรือ น้ำผสมเนื้อ

อย่าให้มีคำมากมาย แต่จับใจความสำคัญไม่ได้เลย
เริ่มจากการอารัมภบท จนนำไปสู่การสรุปประเด็นในบทสุดท้ายได้ ยิ่งดี

*ควรร่างเนื้อเรื่องคร่าวๆก่อน หรือ กำหนดไว้ในสมอง

จัดวางเค้าโครงเรื่อง 

มีการวางแผน จัดลำดับเรื่องราว จากต้นไปหาปลาย

แล้วค่อยแต่งตามนั้น

แต่งไปหากเกิดติดขัด ก็ปรับแก้ได้ แต่ต้องอยู่ในกรอบ

และอย่าลืมอ่านทบทวน แก้ไขปรับปรุง 

ไม่ให้เนื้อหากระจัดกระจายไปคนละทาง
(บ่อยครั้งก็เริ่มจากการคิดได้แค่บางส่วน ต้องแต่งก่อน แล้วค่อยๆคิดส่วนที่เหลือทีหลัง แต่ต้องสอดคล้องกัน)

*หาความรู้-หาข้อมูลใหม่ๆ-แต่งเรื่องใหม่ๆ-ฉันทลักษณ์ใหม่ๆบ้าง

จะได้ไม่ซ้ำซาก

การพัฒนากระบวนการคิด การคัดสรรความรู้....ก็สำคัญ

ต้องมีการศึกษาหาความรู้ หาเรื่องราว ข้อมูล

มีหูตากว้างไกล มีความคิดลึกซึ้ง

มีคุณธรรมความงามดี มีศีลธรรมประจำใจ

*อย่าแต่งแบบ ต้องฝืนแต่งให้ได้ ทั้งๆที่ ไม่มีไอเดีย

แต่ต้องทำให้ ความคิดสร้างสรรค์ ทำงานร่วมกับจิตอันเป็นกุศล 

เมื่อเกิดไอเดีย เกิดประกาย ก็จดเก็บไว้ก่อน

เอามาค่อยๆขยายความ เพื่อแต่งต่อ 

ไม่มีไอเดีย ก็นิ่งๆไว้ ปล่อยใจให้สบายๆ

ไม่ต้องฝืนแต่ง 

เพราะ กลอนที่ฝืนแต่งมักไม่ได้เรื่อง 

เสียเวลาแต่งเปล่าๆ 

การจะนำความคิด-ข้อมูล มาแปลงเป็นบทกลอนได้
ต้องใช้เวลาในการบ่มเพาะความคิด-ข้อมูล ให้สุกงอม
ดังนั้น การคิดการสนใจในเรื่องใดๆอยู่เสมอ
ย่อมทำให้สามารถเรียงร้อยเรื่องนั้นๆได้รวดเร็ว

แต่งกลอนแล้ว วางเก็บเอาไว้ ก่อน
อย่าเพิ่งรีบร้อน-เร่งรีบเผยแพร่

ค่อยหวนกลับมาอ่านสัก 3-4 รอบ  เว้นระยะเป็นวันได้ยิ่งดี
ตรวจตรา ทบทวน แก้ไข ให้แน่ใจค่อยเผยแผ่ออกไป

บางทีแต่งเสร็จแล้ว เผยแพร่แล้วเป็นปี ก็กลับมาพบข้อบกพร่อง แก้ไขปรับปรุงใหม่ได้

เพราะอาจพบว่าแต่งพลาด-พิมพ์ผิด โดยไม่รู้ตัว
(โดยเฉพาะเวลาเร่งรีบ-มีปัญหาอื่นค้างคาใจ-สมองเบรอเพราะง่วง/ไม่สบายฯลฯ)

*ขยันฝึกฝนบ่อยๆ

ปรึกษาผู้รู้

เลือกแนวที่ชอบ - ถนัด

แล้วจะประสบความสำเร็จ

* สิ่งที่ขาดไม่ได้ สำหรับนักประพันธ์ที่ดี คือ การเป็นผู้ที่

" รัก " ที่จะแสวงหาวิชาความรู้ พัฒนาความคิด-จิตใจ

" รัก " ที่จะถ่ายทอดความคิด-ความรู้สึก ออกมาเป็นบทประพันธ์

" รัก " ที่จะแต่งกลอน

ไม่ว่าจะแต่งได้ดี/แย่ สักแค่ไหน ก็ " รัก " ที่จะแต่ง

แม้ว่าจะใช้ทำมาหาเลี้ยงชีพไม่ได้ ก็ " รัก " ที่จะแต่ง

บ่อยเข้าๆ ก็แต่งได้ดีเอง

ซึ่งแตกต่างจากคนที่ " อยาก " แต่ง โดยไม่ได้ " รัก "

คนแบบนี้ มัก" อยากแต่ง-อยากทำ " ตามคนอื่น

โดยที่ตัวเอง ไม่มีความ " รัก " การแต่งกลอนเลย

*อย่าลืม

สติปัญญาที่ดี จิตใจที่งดงาม ของผู้แต่ง

จะทำให้เกิดบทประพันธ์ที่ ไพเราะ สวยงาม เปี่ยมด้วยคุณค่า
ความเป็นคนละเอียด ช่างสังเกต ช่างคิดและช่างจินตนาการ
เป็นคุณสมบัติสำคัญที่นักคิด-นักเขียนจำเป็นจะต้องมี 
และต้องมีมากกว่าคนทั่วๆไป

ใช้สมองคิด
ใช้จิตใจประดิษฐ์ประดอย

การเรียงร้อยบทกวี เป็นการสร้างสรรค์งานศิลปะ ด้วยตัวอักษร

บทกวี คือ งานศิลปะ ไม่ใช่ งานวิชาการ

ถ้าไม่เข้าใจ จะไม่มีวันสร้างสรรค์ " บทกวีที่เป็นอมตะ " ได้

ขอให้สมหวังและมีความสุขกับการแต่งกลอน ฯ

๘ ตุลาคม ๒๕๕๔