สิ่งที่พระพุทธเจ้าสอนและตรัสรู้ : กลอนคติธรรม
๏ (สิ่งที่)พระพุทธเจ้า สอนสั่ง ทั้งหมดไซร้.............รวมเรียก(่ว่า)ธรรม (มะ)วินัย พุทธศาสนา
เป็นหลักธรรม ที่พระองค์ ทรง(เล่า)เรียนมา........และ(ที่)พัฒนา ตรัสรู้(เอง) เคียงคู่กัน
๏ เรื่องบาป-บุญ-คุณ-โทษ ปรากฎก่อน.................กฎแห่งกรรม ธรรมากร อดีตสรรค์(ธรรมากร=ธรรม+อากร)
มโนธรรม-ความดี มีอนันต์................................แต่ก่อนครั้น พุทธกาล โบราณเนา
๏ เรื่องศีล-สมาธิ-สติ-ปัญญา...............................กรรมฐาน-ฌาน-ภาวนา ล้วนของเก่า
เรื่องนิพพาน-ภพชาติ สามารถเอา.....................ความรู้(ของ)เขา เล่าขาน นมนานเคียง
๏ แม้(แต่)สิ่งที่ พุทธองค์ ทรงตรัสรู้......................บางคำเคย มีอยู่ ดูเป็นเยี่ยง
เช่นกิเลส-ตัณหา-ไตรลักษณ์ฯลฯเพียง..............คิดเรียบเรียง ขึ้นใหม่ ให้พิสดาร(พิสดาร=กว้างขวาง,ละเอียด)
๏ อริย สัจ๔ จึงกำเนิด.........................................เป็นหลักธรรม ประเสริฐ เพริศพิศาล
(เป็น)คติธรรม พ้นทุกข์ ปลุกปฏิภาณ.................ขจัด(กิเลส)ตัณหา มุ่งนิพพาน อย่างชาญชัย
๏ มีอริยมรรค ๘ องค์ เป็นธงปัก............................ถือเป็นหลัก วิถี ชีวาศรัย(ศรัย=ที่พึ่งพิง,ที่อาศัย)
คือคำสอน ดุษฎี มิเหมือนใคร...........................เป็นศาสดา พระองค์ใหม่ ในสากล
๏ ทั้งคำสั่ง สอนพระ-ฆราวาส...............................ล้วนฉลาด รอบรู้ เป็นกุศล
ช่วยขจัด ความชั่ว ในตัวคน..............................ให้รอดพ้น บาปกรรม ความงมงาย
๏ สอดคล้องความ เป็นจริง แลสิ่งสัจ.....................พาชีวี ปีติสวัสดิ์ สมมาดหมาย
พุทธศาสนา ภาษิต วิจิตรพราย..........................(มี)ทั้งยาก-ง่าย ให้เพียร เรียนรู้เพลินฯ
๒๗ พฤศจิกายน ๒๕๖๔
*พระพุทธเจ้า คือคนธรรมดา ที่อยู่ภายใต้กฎเกณฑ์ของธรรมชาติ หาใช่ผู้วิเศษ โลกนี้ไม่มีผู้วิเศษ.
พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต) พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต)
 |
|
[204] อริยสัจจ์ 4 (ความจริงอันประเสริฐ, ความจริงของพระอริยะ, ความจริงที่ทำให้ผู้เข้าถึงกลายเป็นอริยะ) 1. ทุกข์ (ความทุกข์, สภาพที่ทนได้ยาก, สภาวะที่บีบคั้น ขัดแย้ง บกพร่อง ขาดแก่นสารและความเที่ยงแท้ ไม่ให้ความพึงพอใจแท้จริง, ได้แก่ ชาติ ชรา มรณะ การประจวบกับสิ่งอันไม่เป็นที่รัก การพลัดพรากจากสิ่งที่รัก ความปรารถนาไม่สมหวัง โดยย่อว่า อุปาทานขันธ์ 5 เป็นทุกข์) 2. ทุกขสมุทัย (เหตุเกิดแห่งทุกข์, สาเหตุให้ทุกข์เกิด ได้แก่ ตัณหา 3 คือ กามตัณหา ภวตัณหา และวิภวตัณหา) 3. ทุกขนิโรธ (ความดับทุกข์ ได้แก่ ภาวะที่ตัณหาดับสิ้นไป, ภาวะที่เข้าถึงเมื่อกำจัดอวิชชา สำรอกตัณหาสิ้นแล้ว ไม่ถูกต้อง ไม่ติดข้อง หลุดพ้น สงบ ปลอดโปร่ง เป็นอิสระ คือนิพพาน) 4. ทุกขนิโรธคามีนิปฏิปทา (ปฏิปทาที่นำไปสู่ความดับแห่งทุกข์, ข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ ได้แก่ อริยอัฏฐังคิกมรรค หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า มัชฌิมาปฏิปทา แปลว่า ทางสายกลาง มรรคมีองค์ 8 นี้ สรุปลงในไตรสิกขา คือ ศีล สมาธิ ปัญญา) อริยสัจจ์ 4 นี้ เรียกกันสั้นๆ ว่า ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค |
