บัณฑิตย่อมฝึกตน : โคลงสี่สุภาพ

บัณฑิตย่อมฝึกตน : โคลงสี่สุภาพ(บัณฑิต=ผู้มีปัญญา)

๑. บัณฑิตมิว่างเว้น..................ฝึกฝน

ขัดเกลาตัวของตน..................เพริศแพร้ว

จัดจิตสัมฤทธิ์ผล....................พิสุทธ์

สังสารวัฏฏ์คลาดแคล้ว.............เคลื่อนพ้นทุกขา ฯ

๒. สัมมาทิฏฐิตั้ง......................ตรงดี

เชื่อในบุญ-บาปมี....................แน่แท้

ไตรลักษณ์หลักฤดี..................ยึดมั่น

อริยสัจสี่แล้...........................ทางแก้ทุกข์กรอม ฯ

๓. ดำริที่จักพ้น........................พยาบาท

ไม่เบียดเบียนเฆี่ยนฆาต............ปราศร้าย

ราคีสิตัดขาด..........................สกปรก

วิตกแต่กุศล;คล้าย..................ดั่งผ้าแพรขาว ฯ(วิตก=ความตริ)

๔. มธุรสวจีส้อง.......................พจนา

เหล่าผรุสวาจา........................งดเว้น

วาทีมีสัตยา............................ตรงซื่อ

ส่อเสียดเดียดฉันท์เร้น.............ไป่เพ้อ(เจ้อ)เหลวไหล ฯ

๕. ไม่เข่นฆ่าทำร้าย..................เบียดเบียน

ไม่เอาเปรียบเวรเวียน...............สุทธ์สร้าง

คดโกงลักขโมยเจียน...............ตัดจริต

ไม่ทำผิดพลาดล้าง..................ชั่วช้าประเวณี ฯ

๖. อุตสาหะสร้างเนื้อ.................สร้างตัว

หนักเอาเบาไม่กลัว..................เกียจคร้าน

อาชีพสุจริตหัว-.......................ใจหลัก

มั่งมีเงินทองบ้านฯลฯ................สุขทั้งครัวเรือน ฯ

๗. พยายามตั้งใจสู้...................อุตสาห์

ความชั่วทรามนานา..................ละทิ้ง

ความดีทุ่มพัฒนา.....................มนัสแกร่ง

ใจสุกใสพรายพริ้ง....................เว้นสร้างเวรกรรม ฯ

๘. เอาจิตใจใส่ไว้.....................ในสติ

สำนึกมนัสปริ...........................ตื่นรู้(ปริ=รอบ)

ระลึกมั่นคงมิ...........................ลืมตัว

กุศลกมลสู้..............................สืบรั้งรักษา ฯ

๙. สมาธิฤดีตั้ง..........................ตรงไตร

สั่งสมอารมณ์ใน.......................สงบล้ำ

กระทบสิ่งสรรพไส....................ไหวหวั่น

ดุจภูผาศิลาค้ำ.........................จิตไซร้อดิสร ฯ

๒๓ ธันวาคม ๒๕๕๖